Pielęgniarstwo XXI wieku

Pielęgniarstwo XXI wieku Nr1 (46)/2014; 5-9

Maria Kózka^{1, 2}, Magdalena Jałocha¹, Aleksandra Mrozowska²

¹Instytut Pedagogiki, Wydział Filozoficzny, ¹Uniwersytet Jagielloński

²Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa, Zakład Pielęgniarstwa Klinicznego, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Wydział Nauk o Zdrowiu

Streszczenie

Cel pracy. Poznanie wybranych determinantów zachowań zdrowotnych uczniów szkół gimnazjalnych.

Materiał i metodyka. Badaniami objęto 69 uczniów gimnazjum w wieku od 13 do 15 lat. W pracy zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem następujących narzędzi badawczych: Skala Umiejscowienia Kontroli Zdrowia dla dzieci HLC autorstwa G.S. Parcel i M.P.Meyer, Skala Wsparcia Społecznego O.S. Dalgarda, Skala Kompetencji Osobistej KompOs autorstwa Z. Juczyńskiego, Lista Wartości Osobistych LWO Z. Juczyńskiego, Skala Parental Bonding Inventory oraz część pytań z polskiej wersji kwestionariusza do badań nad zachowaniami zdrowotnymi młodzieży szkolnej HBSC, a także autorski kwestionariusz ankiety.

Wyniki. Na pozytywne zachowania zdrowotne uczniów szkół gimnazjalnych ma wpływ wysokie wsparcie społeczne, zewnętrzne umiejscowienie kontroli zdrowia, silna więź z ojcem oraz środowisko rówieśnicze. Natomiast poczucie własnej skuteczności i silna więź z matką mają wpływ na wybrane zachowania prozdrowotne. Nie wykazano związku pomiędzy wartościowaniem zdrowia i środowiskiem szkolnym a pozytywnymi zachowaniami o charakterze zdrowotnym.

Wnioski. Czynnikami, które determinują zachowania zdrowotne uczniów szkół gimnazjalnych są umiejscowienie kontroli zdrowia, poczucie własnej skuteczności, wsparcie społeczne, środowisko rodzinne i środowisko rówieśnicze.

ABSTRACT

Determinants of health-related behaviours of middle school students

Aim. The report aims to study the determinants of health-related behaviours of middle school students.

Material and methods. Sixty-nine students aged 13-15 years have been surveyed. The main method of the research was a diagnostic survey. Standarized research tools used were the following: Children’s Health Locus of Control by G.S. Parcel and M.P.Meyer, Scale of Social Support by O.S. Dalgard, Scale of Personal Competences by Z. Juczyński, the List of Personal Values by Z. Juczyński, Scale of Parental Bonding Inventory, some questions from international standard form called Health Behaviour in School-aged Children and author’s questionnaire.

Results. This study showed that positive health-related behaviours of the surveyed students are influenced by high social support, the outside location of the control, strong ties with father and peer environment. Self-efficacy and strong ties with mother influence several health-related behaviours. Neither valuation of health nor school environment influenced the positive health-related behavior.

Conclusion. Factors which influence health-related behaviours of middle school students are: health locus of control, self-efficacy, social support, family environment and peer environment.

Słowa kluczowe

zachowania zdrowotne, wsparcie społeczne, skuteczność, kontrola zdrowia, uczniowie gimnazjum.

Keywords

self-related behaviour, social support, self-efficiency, control of health, middle school students