Pielęgniarstwo XXI wieku

¹ Katedra i Zakład Pielęgniarstwa Pediatrycznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

² Zakład Medycyny Rodzinnej i Pielęgniarstwa Środowiskowego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

³ Katedra Rozwoju Pielęgniarstwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

⁴ Katedra i Klinika Neurochirurgii SPSK 4 w Lublinie

Wstęp. W literaturze przedmiotu zdefiniowano pięć wymiarów koncepcyjnych empatii, które zostały określone jako ludzka cecha, podstawa pracy zawodowej, proces komunikacji, przejaw troski i szczególne relacje. Empatia stanowi esencję zrozumienia osoby w pielęgniarstwie. Kompetencje empatyczne mają istotne znaczenie dla tworzenia relacji opiekuńczych i terapeutycznych w pracy pielęgniarek. 

Cel. Wskazanie istoty empatii w pielęgniarstwie w aspekcie założeń teoretycznych i działalności praktycznej wraz z jej wybranymi empirycznymi uwarunkowaniami.

Metoda. Przegląd tematyczny, niesystematyczny literatury obejmujący okres ostatnich 30 lat. Analizie dokonanej przez autorów opracowania poddano 55 pozycji źródłowych.

Wyniki. W badaniu empatii w pielęgniarstwie dość często używano koncepcji zespołu Neuman i wynikającej z niej definicji empatii sformułowanej przez Mercer i Reynolds: „Empatia obejmuje zdolność (...) (a) do zrozumienia perspektywy sytuacji pacjenta i uczuć oraz towarzyszących im znaczeń; (b) przekazania informacji o zrozumieniu stanu pacjenta i sprawdzenie jego uwarunkowań; oraz (c) do działania w tym porozumieniu bliskości z pacjentem w sposób zgodny z założeniami terapeutycznymi. Analiza opracowań badawczych wskazuje, że ogólnie pielęgniarki charakteryzuje dosyć wysoki poziom empatii, który korzystnie wpływa na proces komunikacji z pacjentami i ich rodzinami oraz radzenie sobie pacjentów z problemami natury psychospołecznej. 

Podsumowanie. Model empatii najczęściej wykorzystywany w pielęgniarstwie oparty jest o relacje w procesie komunikacji. Empatia korzystnie wpływa na jakość relacji pielęgniarka-pacjent i jakość opieki pielęgniarskiej. Kompetencje empatyczne pielęgniarek wymagają systemowego kształtowania i doskonalenia zawodowego z wykorzystaniem treningu społecznego i innych form aktywnych.

---

Abstract 

Introduction. In the subject literature there were five conceptual dimensions of empathy defined which were specified as a human trait, the basis of professional work, communication process, a manifestation of concern and the special relations. Empathy is the essence of understanding the other person in nursing. The empathic competences have a significant meaning for building caring and therapeutic relations in the work of nurses.

Aim. An indication of the essence of empathy in nursing in the aspect of theoretical assumptions and practical activities together with its selected empirical determinants.

Method. Topic and unsystematic review of literature looking at the last 30 years. The analysis carried out by the authors of the research included 55 sources.

Results. The study of empathy in nursing quite often used the concept formulated by Neuman team and a definition of empathy coined by Mercer and Reynolds, resulting from the concept : “Empathy involves ability (…) (a) to understand the perspective of patient’s situation and feelings and related meanings; (b) conveying information about understanding patient’s state and checking their determinants; and (c) to act within the closeness agreement with a patient in the way consistent with the therapeutic assumptions. Research studies indicate that nurses in general have quite high levels of empathy which positively influences the process of communication with patients and their families and dealing with patients who have psychosocial problems.

Summary. Empathy model most often used in nursing is based on the relations in the communication process. Empathy has positive influence over the quality of relations between nurses and patients, as well as the quality of nursing care. The empathic competences of nurses require system education and professional development with use of training and other active forms.

Full Text